woensdag 15 oktober 2008

Psst! Kan je een geheimpje bewaren?


Ik dacht even dat het een grap was toen ik op de plattegrond van de FU keek. Ik moest naar mijn eerste hoorcollege in Hörsaal B van het Friedrich Meinecke Institut. Ik was al om iets over half negen op de fiets gestapt om te zorgen dat ik om tien uur in ieder geval bij de zaal was. Ik reed zonder veel moeite naar het hoofdgebouw van de FU: het duurde een uur. Een uur! En ik zou nog veel langer binnen de stad kunnen rijden. Nou ja, Dahlem is echt meer een dorp.
De FU heeft middenin een villawijk zijn intrek genomen. Gedeeltelijk vertakt de universiteit in voormalige woonvilla's en gedeeltelijk in modernistische leerfabrieken uit de jaren '50 en '60. Hierdoor lijkt het net een Engelse of Amerikaanse campus waarop een aantal vermogenden hun villa's hebben gebouwd. Of natuurlijk een villawijk waarin bruusk een aantal universiteitspanden zijn geplant en waar 30.000 studenten over de stoepen sjokken.
Goed, na een uur was ik bij U-Bahnhof Dahlem-Dorf en keek bij de hoofdingang op de plattegrond. Ik moest naar de Koserstraat en wel via de Archivstrasse! "Jaja, dat hadden ze leuk verzonnen die vrije universiteiters, dat alle historici naar hun instituut moesten door de Archivstrasse. Een mooie metafoor, dat zeker: de historicus moet eerst de bronnen lezen en in kaart brengen voordat hij werkelijk kennis kan vergaren over het verleden. Maar tegelijkertijd is het toch een beetje vreemd om om dergelijke redenen een straat de archiefstraat te noemen." Met deze gedachten fietste ik door de Archivstrasse naar het instituut, maar na honderd meter werden mijn gedachten gelogenstraft, want daar stond ineens het "Preussisches Geheimes Staatsarchiv". Een fiks neoclassicistisch bouwwerk met allerlei zijvleugels en een hoofdgebouw. Boven de ingang in het tympaan een dreigende adelaar en de naam in grote letters eronder.

Bam! Het was duidelijk dat de Archivstrasse niet zo was gedoopt om historici te behagen, maar omdat hier een archief stond om u tegen te zeggen. Maar Geheimes was het toch niet zo. Ik bedoel een geheim archief impliceert toch eigenlijk dat het ondergronds bestaat en dat alleen de betrokkenen weten waar het is. Een geheim genootschap is ook niet geregistreerd en op een geheime wapenopslagplaats zet je ook geen bord met 'geheime wapenopslagplaats'! Als men dat wel zou doen dan waren de wapeninspecties in Irak heel soepel verlopen. Ik snap natuurlijk wel dat wat ín het archief lag geheim was, maar toch vond ik het apart. Als je het geheim wil houden, geef er dan geen ruchtbaarheid aan en bewaar je staatsstukken in een onbeduidende loods in Posen.
Om de hoek kwam ik bij het instituut van geschiedenis. Dit viel helaas in het niet bij het Staatsarchiv, want ook dit pand was de natte droom van een blinde symmetrofiele architect met een voorliefde voor goedkoop beton.

1 opmerking:

Frank zei

Ooit was ik op bezoek bij het instituut Nederlands van de FU. Het was gevestigd een voormalige villa van een hoge nazi. Domper op de visitevreugde was het feit dat niemand daar Nederlands durfde te spreken. Te bang dat we zouden uitlachen! Dat op zich is juist weer lächerlich.

Over die wapeninspecties: ik weet zo net niet of Irakese bordjes met pijlen naar wapendepots de loop van de geschiedenis zouden hebben beïnvloed. Je kunt nu eenmaal niet bewijzen dat ergens géén massavernietigingswapens zijn.